KOZMOS: Bilimle ilgili tek bir kitap okuma hakkım olsaydı bu olurdu

Kozmos'u sesli kitap olarak dinlemek için: https://story.tel/baris-ozcan-kozmos Storytel'de ilk 14 gün ücretsiz (iş birliği) - Issız bir adaya gitseydiniz, yanınıza alacağınız 3 kitap ne olurdu? Bu soruya verdiğim cevaptaki ilk iki kitap yıllardır değişip duruyor ama üçüncü kitap 40 yıldır hep aynı: Kozmos. Bir yere gidecekseniz yanınızda tümüyle evreni de götürmek çok mantıklı değil mi? Bu kitap gerçekten de evren ve onun düzeniyle ilgili pek çok şeyi içinde barındırıyor. Açıklanması zor, karmaşık kavramları sanki bir arkadaşınız sizinle sohbet ediyor gibi çok sade bir dille anlatıyor. Adı sizi yanıltmasın, sadece uzayla, astronomiyle ilgili değil bu kitap. Felsefe, tarih, biyoloji, kimya gibi çok geniş bir konu yelpazesine sahip. İçinde elmalı kek tarifi bile var. Şaka değil, gerçek.
Elmalı bir kek yapmak için nelere ihtiyaç duyarsınız? Bir miktar una, birkaç elmaya, biraz şuna, biraz buna ve fırının ısısına... Elmalı kekin içindekiler moleküllerden oluşmuştur, şeker ya da su gibi. Moleküller de atomlardan meydana gelmiştir, karbon, oksijen, hidrojen gibi. Peki bu atomlar nereden geliyor? Hidrojen dışında hepsi yıldızlarda imal ediliyor. Dolayısıyla bir yıldız, hidrojen atomlarının daha ağır atomlara dönüştürüldüğü kozmik bir mutfaktır.
Bakın elmalı kekle başladık, birkaç saniye içinde yıldızlara kadar gittik ve orayı da evimizde her gün beslenmek için kullandığımız mutfağa benzettik. Bu arada kimyanın en temel kavramları olan atomlar ve molekülleri de yerli yerine oturttuk. İnsanın sadece zekasını değil hayal gücünü de işte böyle çalıştırması gerek. O zaman “evrendeki düzen” -ki kozmozun gerçek anlamı budur- çok daha ilham verici hale geliyor.
Az önce Hidrojen hariç her şey yıldızlarda imal ediliyor dedik. Yıldızlar nerede imal ediliyor? Uzay boşluğundaki gaz ve tozun yoğunlaşmasıyla oluşuyor. O gaz ve toz da büyük oranda Hidrojen. Bu Hidrojen acayip bir şey. 1 numaralı atom. Evrende en çok bulunan element. Onun %75’ini oluşturuyor. Fakat Hidrojen yıldızlarda imal edilmiyor. O milyarlarca yıl önce Kozmos’u başlatan Büyük Patlama’da meydana geldi.
Demek ki evrende gördüğümüz, kullandığımız, yediğimiz, içtiğimiz her şeyin en temelinde bunlar var. Made in Turkey, Made in China derken eksik konuşuyoruz. Aslında Hidrojen hariç tüm atomlar “made in stars” ve Hidrojen de “made in big bang” dememiz gerekiyor.
Bu ara açıklamalardan sonra elmalı kekimize geri dönelim. Bunu biz yaptık değil mi? Az önce malzemelerini de verdik. Aslında yapmış olmadık, sadece onları birleştirdik. Diyor ki Cosmos’da: Eğer elmalı bir keki sıfırdan yapmak isterseniz, her şeyden önce evreni icat etmeniz gerekir.

Скачать видео